ProjectenVeerhaven van Puttershoek

De Veerhaven van Puttershoek is de kleinste open haven van Nederland. Veerdiensten leggen er sinds 1439 de verbinding tussen de Hoeksche Waard en Zwijndrecht. De monumentale haven kent daardoor een rijke geschiedenis. Maar ook op sportief vlak staat Puttershoek op de kaart. Zo groeide olympisch schaatser Kees Verkerk op in herberg ’t Veerhuys. En trekt het NK Sprietlopen iedere augustus honderden sportievelingen en toeschouwers. In oktober 2024 begon Beens Groep, na 2 jaar voorbereiding in bouwteamverband, aan een grootschalige reconstructie van de kademuren. Een uitdagende klus waarvoor de haven tijdelijk gedempt werd. Dat het NK Sprietlopen 2025 gewoon weer in de haven plaatsvond, was te danken aan de toepassing van innovatieve werkmethoden met minimale vertraging. Een aanpak waarover directievoerder Gerrit Wierda van ingenieursbureau IV en Steven de Waard, projectleider bij Beens Groep, graag meer vertellen.

Hoogwater en de sterke stroming van de Oude Maas eisten de afgelopen decennia hun tol van de oude kademuren. Om woonschepen en monumentale panden langs de kades te beschermen, moesten de lekke kademuren vervangen worden. De oude bestrating verdiende een opfrisbeurt. 

Haven tijdelijk dempen
“Het is niet het eerste project waar we met innovatieve werkmethodes het risico op schade aan de monumentale omgeving minimaliseren”, begint De Waard: “In dit project hebben we te maken met kwetsbare panden die niet onderheid zijn. Bovendien is er geen ruimte om vanaf de kade te werken. Dus hebben we in het bouwteam met ingenieursbureau IV en de gemeente Hoeksche Waard besloten om de haven te dempen en te vullen met zand. Zo werd de haven zelf een groot en stabiel werkterrein en kreeg onze ABI-stelling ruim baan. Dat is een drukmachine waarmee we zowel damwanden kunnen drukken als trillen. Een deel van de wanden hebben we gedrukt. Door allerlei obstakels in de ondergrond ontkwamen we er niet aan om sommige wanden te trillen.

Vanaf de start van de werkzaamheden houden we risico’s op schade al nauwlettend in de gaten. Zo monitoren we continu trillingen op verschillende locaties. Tweewekelijks controleren we op eventuele verzakkingen. Onze deformatiemeters kunnen hoogteverschillen tot op de millimeter waarnemen. Met peilbuizen houden we de grondwaterstand in de gaten.”

Weekplanning in BouwApp
“Tot nu toe hebben we geen noemenswaardige schade geconstateerd en omwonenden hadden weinig last van
trillingen”, vult Wierda aan: “Wel veroorzaakte het trillen van damwanden geluidsoverlast. Daarom hebben we al snel met de bewoners afgesproken, dat we alle geplande werkzaamheden wekelijks in de BouwApp melden. Zo konden ze rekening houden met mogelijke overlast en er bijvoorbeeld voor kiezen om dan niet thuis te werken. In drie informatieavonden hebben we de omwonenden zo goed mogelijk meegenomen in onze aanpak en dat wordt gewaardeerd.”

Balanceren en glibberen
Rekening houden met de omgeving betekent ook dat we op tijd weg moesten zijn voor het NK Sprietlopen”, lacht Wierda: “Dit evenement trekt jaarlijks honderden bezoekers uit heel Nederland naar de Veerhaven. Van kade tot kade wordt een balk van 18 meter lengte gelegd. Daarover moeten de deelnemers van de ene naar de andere kade lopen. Voor de jeugd is het ‘alleen’ een kwestie van balanceren, voor de volwassenen zeept men de balk ook nog in. Wie al glibberend de overkant haalt, heeft gewonnen. Zijn er meerdere deelnemers die droog de overkant halen, dan is de snelste tijd bepalend “In eerste instantie hadden we organisator ‘t Veerhuys gevraagd om een alternatieve locatie te regelen. Maar doordat we weinig vertraging hebben opgelopen bij het plaatsen van de damwanden en de afwerking van de kade nu prefab geplaatst wordt, waren we voor de bouwvak klaar. Toen kon het zand eruit en het water erin.”

Uitvoering is maatwerk
“De oude kades waren van hout en beton, nu werken we met stalen damwanden waarover we prefab betondelen hangen. Daarmee besparen we veel uitvoeringstijd. Aan de westkant konden we de oude kademuur niet verwijderen zonder risico’s voor de monumentale omgeving. Daar hebben we de damwanden ervoor geplaatst en door de oude constructie heen met groutankers vastgezet. Aan de oostkant konden we de oude kademuur wel weggraven en vervangen door stalen damwanden. Om de monding van de haven gelijk te houden, hebben we de pier die aan de oostkant vastzit iets verplaatst. In afstemming met de welstandscommissie en omwonenden werken we de kades met gebakken klinkers af, dat past bij het historische karakter”, aldus De Waard.

Oplossing voor waterhuishouding
“Een extra uitdaging voor dit project was de hevelleiding van het waterschap Hollandse Delta. Daarmee wordt de waterhuishouding achter de dijk geregeld. Die leiding moest blijven werken en dus hebben we langs de westkant van het werkterrein een indrukwekkende stalen buisconstructie aangelegd. Zodra de haven open is, kunnen we terug naar de oude situatie. Over oude situatie gesproken … van de deksloven van de oude kademuren maken we 2 bankjes voor langs de waterkant. Dan kunnen bewoners en bezoekers straks weer in alle rust genieten van de schoonheid van deze bijzondere haven!"